لجاجت
«حضرت رسول اکرم(ص):
ایّاک و اللّجاجَة فَاِنَّ اَوَّلَها جَهل و آخِرها نَدامة؛
از لجاجت بپرهیزید که آغاز آن نادانى و فرجامش پشیمانى است.» (تحفالعقول / ص14)
آدمى
وقتى پاى در دوئل لجاجت با دیگرى مىگذارد، نمىداند که نخستین کسى که به
مبارزه و ستیز دعوت کرده، خودِ اوست و او با هر ضربهاى که در ظاهر به
حریفش مىزند، روح خود را پاره و زخمى و آزرده مىکند.
ریشه لجاجت از
آنجا منشأ مىگیرد که فرد براى ارضاى خودخواهىها و مخالفت و تکبر در
برابر سخن یا عمل دیگرى، پنبه در گوش خود مىنهد و چشمهایش را مىبندد و
فقط دهان به یاوهسرایى باز مىکند و لجوجانه و سرسختانه بر موضع حق یا
ناحق خود پاى مىفشارد، بىآنکه لحظهاى سر خود را از این گرداب تجاهل
بیرون بیاورد و به پیرامون خویش نظرى بیفکند.
دل مؤمن مثل چشمه آب، زلال و جوشان است و با صبورى و آرامش و متانت از
کنار سنگهایى که راه را بر او سدّ مىکنند، مسیر خود را باز مىکند.
سرسختى و غیر قابل انعطاف بودن از آنِ سنگهایى است که به هیچ وجه از جاى
خویش نمىجنبند و از حرف خود کوتاه نمىآیند. تا جایى که گاه منجر مىشود
آن را با سنگشکن خرد و متلاشى کنند. لجاجت و پافشارى غیر منطقى بر موضع
خویش نیز نتیجهاى ندارد جز خرد شدن و تحقیر شخصیت آدمى.
کسى که بر خر شیطان مىنشیند و افسار خود را به دست او مىدهد تا نفس
سرکشش را به هر کجا که مىخواهد بتازاند، عقل و خردش زایل شده و قواى
ادراک منطقىاش از کار افتاده و از پایان راهى که قدم در آن گذاشته، چیزى
نمىداند و گرداب پشیمانى و حرمانى را که به سوى او در جریان است
نمىبیند، به همین خاطر است که همه پلهاى پشت سر خود را خراب مىکند و
راه بازگشتش را ناممکن مىنماید.
در یکسره به قاضى رفتن، همان قدر یک پاى کار مىلنگد که پرندهاى بخواهد
با یک بال بپرد و اوج بگیرد. خداوند به آدمى دو گوش و یک دهان داده است،
یعنى که هر کس باید دو برابر آنچه مىگوید بشنود، نه اینکه همواره بخواهد
حرف خود را بر کرسى اجابت بنشاند و همه را در جهت تأیید خویش مطیع کند.
گاه سادهترین گرههاى زندگى که به آسانى با دست بردبارى و تدبیر باز
مىشود، در اثر لجاجت آدمى به نقطه کورى تبدیل مىشود که انسان را همچون
کلاف سردرگمى به دور خود مىپیچاند.
انسان باید بتواند همواره موازنهاى از اعمال خود و دیگران را در نزد خود
برقرار سازد، اگر حق با او بود، حق خود را بازپس گیرد؛ اما نه با لجاجت و
سرسختى و خشونت، بلکه با مصالحه و مفاهمه.
یادمان بماند اگر مشکلى با خیر و صلح و گفتگو حل نشود، با خشونت و لجبازى و شرارت نیز حل نخواهد شد.
[ چهارشنبه 88/11/28 ] [ 1:52 عصر ] [ مجتبی نصیری ]